Gmina Zebrzydowice 1945

W Kończycach Małych udało się odnależć części radzieckiego samolotu szturmowego. Fot: GK

Działania wojenne na terenie obecnej gminy Zebrzydowice rozpoczęły się pod koniec marca 1945 r. Na tym odcinku frontu nacierały dywizje 1. Armii gwardii: 67. Korpusu Strzeleckiego z kierunku północnego od strony Pielgrzymowic, a następnie także 107. Korpusu Strzeleckiego z kierunku wschodniego od strony Pruchny. Niemieckich pozycji broniły pododdziały 91. pułku 4. Dywizji Strzelców Górskich oraz 473. pułku 253. Dywizji Piechoty.

22 marca 894. pułk 211. Dywizji Strzeleckiej osiągnął zachodni skraj lasu Janowiec na wschód od folwarku Kisielów, zaś 896. pułk tej dywizji rubież stawów na Grabówce w Zebrzydowicach Górnych.   
Atakująca w centrum ugrupowania 67. Korpusu 211. DS 25 marca opanowała kilka umocnionych budynków na północno-wschodnim skraju Zebrzydowic. Natężenie walk wzrosło wraz z kolejną próbą przełamania niemieckiej obrony, którą podjęto 29 marca 1945 roku. Oddziały 81. DS były wspierane przez działa samobieżne SU-76 1666. pułku artylerii pancernej. 31 marca 129. DS gw. ze składu 107. KS opanowała wschodnią część Kończyc Małych oraz tamtejszy kościół. W tym dniu do walki rzucono także pułki 161. DS. 30 marca oddziały 81. DS dotarły do Kotucza, zaś 1 kwietnia w pobliże stacji kolejowej w Zebrzydowicach. Stację zdobyła jednak dopiero grupa szturmowa 211. DS, do czego doszło wczesnym rankiem 4 kwietnia

Walki prowadzono z dużym natężeniem przez kilka najbliższych dni. Atakujące wojska sowieckie poniosły w nich znaczne straty. Meldunek 67. Korpusu Strzeleckiego z dnia 6 kwietnia 1945 r. podaje, że w okresie od 29 marca do 5 kwietnia doliczono się 296 poległych i 888 rannych.         
Od 9 kwietnia natarcie w kierunku Frysztatu poprzez Zebrzydowice prowadziła 81. DS, wzmocniona tymczasowo batalionem szkolnym 113. armijnego zapasowego pułku strzeleckiego.
O świcie 1 maja, 211. i 340. DS ruszyły w ślad za wycofującymi się na południowy-zachód oddziałami niemieckimi, przystępując do walki na podejściach do Orłowej i Frysztatu. 2 maja 81. DS dotarła do Mizerowa i Marklowic Górnych, zaś 3 maja 1945 roku do Cieszyna.           

               
Z dzienników działań bojowych 1. A gw. za okres od marca do maja 1945 r. wynika, że uczestniczące w wyżej wymienionych działaniach dywizje 67. Korpusu (81., 211. i 340. DS) oraz 107. Korpusu (129. DS gw. i 161. DS) straciły na terenie obecnej gminy Zebrzydowice oraz w najbliższym sąsiedztwie ponad 730 poległych oraz blisko 1900 rannych. Największe straty poniesiono podczas walk w Wielką Sobotę 31 marca i Poniedziałek Wielkanocny 2 kwietnia (odpowiednio: 102 zabitych, 223 rannych i 90 zabitych, 298 rannych).            

Więcej inforamcji na ten temat tutaj: LINK

Przypomnijmy 19 listopada 2012 roku Gminna Biblioteka Publiczna w Zebrzydowicach za pośrednictwem Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Cieszyńska Kraina” złożyła wniosek o przyznanie pomocy z zakresu tak zwanych „Małych projektów” w ramach Działania 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”, objętego Programem Rozwoju ObszarówWiejskich na lata 2007-2013.
Jak czytamy w opisie wniosku, celem operacji było „zwiększenie efektywności propagowania historii Śląska Cieszyńskiego, w tym także gminy Zebrzydowice, w okresie końca II wojny światowej w roku 1945, poprzez opracowanie poświęconej temu zagadnieniu ogólnodostępnej strony internetowej w domenie regionalnej www.front1945.cieszyn.pl, wydanie i rozpowszechnienie książki w nakładzie 300 egzemplarzy opisującej przebieg wydarzeń oraz zorganizowanie promującego wydawnictwo spotkania autorskiego i podsumowującej projekt konferencji".