Piotrowice (Petrovice u Karvine): eksploracja miejsca katastrofy sowieckiego myśliwca

Zdjęcie: Miejsce upadku Airacobry 268  IAP PWO w pobliżu nasypu linii kolejowej Piotrowice - Bogumin  Fot. Grzegorz Kasztura  
W dniach 18-19 września w miejscowości Piotrowice koło Karwiny (czes. Petrovice u Karviné) w gminie katastralnej Zawada (czes. Závada) ekipa eksploracyjna z czeskiego Muzeum Lotniczego w Suchdolu nad Odrą prowadziła eksplorację miejsca katastrofy sowieckiego myśliwca. Na zaproszenie Kol. Radovana Fraita w akcji uczestniczyli przedstawiciele Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie (zob. tutaj). Na podstawie odnalezionych fragmentów konstrukcji potwierdzono rozbicie w tym miejscu użytkowanego przez sowieckie lotnictwo samolotu produkcji amerykańskiej typu Bell P-39 Airacobra. Większa część samolotu, w tym silnik, kabina pilota oraz uzbrojenie, została wydobyta już wcześniej, podczas eksploracji prowadzonych w latach 40. oraz 70. ubiegłego wieku.

Operująca w 1945 r. nad Śląskiem Cieszyńskim 8 Armia Lotnicza WWS ZSRR nie posiadała na wyposażeniu samolotów P-39 Airacobra. Najbardziej prawdopodobna hipoteza zakłada, że w Zawadzie zakończył się lot samolotu P-39 Q-25 z 268 pułku lotnictwa myśliwskiego 310 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Powietrznej (ros. PWO – Protiwowozdusznaja Oborona), bazującego w tym czasie na lotnisku w Gliwicach, na pokładzie którego zginął 27-letni Ukrainiec, st. lejt. Grigorij Siergiejewicz Rogaczko (ros. Григорий Сергеевич Рогачко), nawigator 268 pułku i zarazem zastępca dowódcy eskadry.

Odnaleziona piasta czterołopatowego śmigła, charakterystycznego dla P-39 w wersji Q-21 i Q-25 (wszystkie inne wersje Airacobry posiadały śmigła trójłopatowe) z lufą działka M4 kalibru 37 mm o Fot. Grzegorz Kasztura

Jak podano w książce „Pod křídly je Ostrava” J. Balli (Ostrava 1985, s. 93) wiosną 1945 roku w rejonie Zawady zostały zestrzelone co najmniej trzy samoloty z czerwonym gwiazdami. Oprócz Cobry także sowiecki myśliwiec typu Ławoczkin Ła-7 (zachowało się zdjęcie fragmentu kadłuba z silnikiem) oraz 19 kwietnia Ił-2 Szturmowik z czechosłowackiego 3 pułku lotnictwa szturmowego z dwoma Słowakami na pokładzie (zob. Komunikat 19/04/2015). Z sowieckich dokumentów wynika, że samolot st. lejt. Rogaczko został trafiony przez artylerię przeciwlotniczą.

Oto relacja jednej z mieszkanek Zawady na temat Cobry, którą zawiera wspomniana książka: „(…) kolejny sowiecki myśliwiec lądował awaryjnie w bagnie przy linii kolejowej Bogumin – Piotrowice. Strażacy później z tego miejsca spróbowali wydobyć ciało pilota. W końcu im się udało i mój mąż zawiózł je na cmentarz w Dobrej koło Frydku”.

Komunikat 31/10/2015
Pełny sukces czeskich eksploratorów, którzy badali miejsce zestrzelenia sowieckiego samolotu myśliwskiego produkcji amerykańskiej typu P-39 Airacobra w Piotrowicach-Zawadzie koło Karwiny! Jak podaje w swoim artykule „Kobra z bažin – havárie sovětské stíhačky v Závadě objasněna!” Kol. Radovan Frait, po oczyszczeniu i zbadaniu odnalezionych części Cobry udało się w stu procentach potwierdzić, że istotnie – jak wstępnie zakładano - była to maszyna st. lejt. Grigorija S. Rogaczko z 268 pułku 310 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Powietrznej (PWO). Odnaleziono bowiem montowaną w kabinie pilota na tablicy przyrządów tzw. RADIO CALL, czyli mosiężną tabliczkę zawierającą numer seryjny płatowca. Na poniższych fotografiach wyraźnie widoczny jest numer 432665:

Fot. www.leteckemuzeum.eu

Ponieważ pochodzące z CAMO w Podolsku dokumenty jako numer seryjny P-39Q-25 Rogaczko podają 44-32665, zatem nie ma wątpliwości, że chodzi właśnie o pilotowaną przez niego maszynę. 
Artykuł zawiera także pochodzący z meldunku mł. lejt. Karamyszewa opis ostatnich chwil lotu Rogaczko, kiedy doszło do utraty orientacji pilotów formacji w przyziemnej mgle:
 „Znajdując się w strefie oczekiwania, wlecieliśmy w mgłę, która napływała z południowego-zachodu. Nie wychodząc z niej wykonaliśmy skręt w lewo i skierowaliśmy się na kurs 65 stopni. W tym momencie Rogaczko wykonał półbeczkę w lewo, następnie półbeczkę w prawo i nic nie zgłaszając przez radio, poszedł pionowo w dół i uderzył w ziemię. Bocznego Rogaczko, mł. lejt. Szysza, po wyjściu z mgły nie widziałem. Wykonałem zwrot bojowy w lewo i zgłosiłem przez radio rozbicie się Rogaczko. Po wyjściu z mgły chciałem uściślić miejsce upadku samolotu, ale nie mogłem go odnaleźć”. 
Co ciekawe, utracona maszyna i jej pilot byli następnie poszukiwani w rejonie Syryni, czyli aż 20 km na północny-zachód od Zawady...
O znalezisku i identyfikacji zaginionego lotnika została już powiadomiona strona rosyjska. Obecnie prowadzone są poszukiwania krewnych poległego pilota PWO.

Odnalezione na miejscu katastrofy fragmenty kości śp. st. lejt. Grigorija Siergiejewicza Rogaczko zostaną pochowane z odpowiednim ceremoniałem.     
Tutaj galeria fotografii z czyszczenia i konserwacji artefaktów z Airacobry
http://leteckemuzeum.galerie.cz/6471121-cisteni-a-konzervace

Źródło, oraz więcej ciekawych informacji na stronie: http://front1945.cieszyn.pl/