Artefakty z Bostona A-20Ż z 242 Pułku 321 Dywizji Lotnictwa Bombowego, który 9 lutego 1945 r. spadł w Kończycach Wielkich. 1600-konny silnik niestety  musiał (na razie) zostać  na górze. fot: http://www.308.cieszyn.pl/
Feralny nalot na Kończyce Małe 
W piątek 27 maja, przy okazji dorocznej „Nocy Muzeów” w Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich przy ul. Frysztackiej 2 w Cieszynie zostanie otwarta nowa ekspozycja „Katastrofy oraz inne epizody lotnicze na Śląsku Cieszyńskim w latach 1932 – 1945”. Na wystawie zaprezentujemy dotychczas odnalezione artefakty z samolotów zestrzelonych nad naszym regionem podczas II wojny światowej.

Na wystawie będzie można zobaczyć następujące znaleziska: drobne elementy z samolotu B-24G Liberator, który runął na ziemię w Chybiu 13 października 1944 r., śmigło i inne elementy (niestety, 1600-konny silnik Double Wasp, ważący jakieś 800 kg, nie daliśmy rady przenieść na ekspozycję...) z Bostona A-20Ż 242 Pułku 321 Dywizji Lotnictwa Bombowego 8 Armii Lotniczej WWS ZSRR (rozbił się w 9 lutego 1945 r. w Kończycach Wielkich) oraz części kilku Messerschmittów Bf 109 i Iłów-2 Szturmowik (w tym dwa działka WJa-23) zestrzelonych w 1945 r. W ten sposób, po raz pierwszy po 66 latach, na naszej wystawie prawdopodobnie „spotkali się” dwaj uczestnicy walki powietrznej, która odbyła się 14 lutego 1945 r. podczas nalotu na rozjazd kolejowy w Kończycach Małych: Bf 109 G-14/AS dowódcy JG 77 Maj. Ericha Leie (zginął 7 marca 1945 r. podczas starcia nad Drogomyślem) oraz zestrzelony wówczas przez „Tiger-Leiego” Ił-2 lejt. Wasilija Wasiliewicza Myłtasowa i strzelca pokładowego mł. sierż. Walentina Matwiejewicza Siergiejewa z 637 Pułku 227 Dywizji Lotnictwa Szturmowego.

Kilka wybranych epizodów zostało zaprezentowanych na specjalnie przygotowanych tablicach. Oto fragment opisu pt. „Feralny nalot na Kończyce Małe”:

„14 lutego 1945 roku panowały wyjątkowo złe warunki atmosferyczne, pułap chmur wynosił zaledwie 200-300 m, widoczność 1,5-2 km. Mimo to lot rozpoznawczy, wykonany przez lejt. Jermakowa z 525 PLSz, dostarczył informacji, że na rozjeździe kolejowym w Kończycach Małych przeciwnik rozładowuje z transportu broń pancerną, samochody oraz inne uzbrojenie. Z zadaniem zniszczenia tego ważnego celu z lotniska polowego w Balicach pod Krakowem wystartowało 5 samolotów Ił-2 Szturmowik z 637 PLSz. Grupę prowadził lejt. Gieorgij Gieorgijewicz Jewtigin. Z powodu fatalnej pogody samoloty szturmowe poleciały na zadanie bez eskorty myśliwskiej. Niemcy doskonale zdawali sobie sprawę, jakie znaczenie dla ich obrony ma rozładunek posiłków, dlatego obszar był patrolowany przez samoloty myśliwskie pułku JG 77, dowodzonego przez Maj. Ericha Leie, prawdziwego eksperta od zwalczania lotnictwa szturmowego (wcześniej uznano mu zestrzelenie ponad 30 Iljuszynów).

Z powodu braku eskorty myśliwskiej lejt. Jewtigin podjął decyzję o przeprowadzeniu tylko jednego zejścia nad cel. Kiedy Iły kończyły nalot, zostały wykryte przez wroga. Na zamykającą formację parę na wysokości 400-500 m uderzyły 4 Messerschmitty. "W wyniku pierwszego ataku samolot Myłtasowa zapalił się i runął na ziemię. Załoga zginęła. Samolot spłonął. Samolot lejt. Dieriewianko został mocno uszkodzony, pilot i strzelec byli ranni" - podaje Dziennik Działań Bojowych 227 DLSz. W tym dniu tylko E. Leie zgłosił zestrzelenie samolotu wroga, szturmowego Iła, w rejonie pomiędzy Frysztatem a Bielskiem. Ofiarami sukcesu dowódcy JG 77 stali się: lejt. Wasilij Wasiliewicz Myłtasow oraz strzelec pokładowy mł. sierż. Walentin Matwiejewicz Siergiejew.

Pozostała czwórka Iłów skierowała się w drogę powrotną. Ponieważ lądowanie na lotnisku Balice uniemożliwiał niski pułap chmur, załogi dwóch Szturmowików ostatecznie przyziemiły na lotnisku Kraków-Rakowice. Jak ustalił dr Piotr Sadowski z Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu, dwa pozostałe samoloty wykonały wymuszone nagłym szkwałem przymusowe lądowania, które zakończyły się rozbiciem obu maszyn. Samolot załogi lejt. G. G. Jewtigin - strzelec pokładowy sierż. Czilikin uderzył w budynek mieszkalny w miejscowości Olszowice (16 km na południe od Krakowa). Na miejscu zginął pilot oraz jedna osoba cywilna (14-letnia dziewczyna); strzelec Iła został lekko ranny. Szturmowik lejt. Dieriewianko rozbił się w miejscowości Wrząsowice (11 km na południe od Krakowa). Ranny już wcześniej w wyniku ataku myśliwca strzelec pokładowy, mł. sierż. Władimir Gawriłowicz Kobylin, zmarł w szpitalu następnego dnia”.

Jednym z ważnych elementów wystawy jest mapa pn. „Miejsca na Śląsku Cieszyńskim związane z historią lotnictwa”. Obejmuje ona okres od roku 1906 (cesarskie manewry na Śląsku Cieszyńskim) do roku 1945 (2 maja owego roku czechosłowackie Szturmowiki nalotem na dworzec kolejowy w Cieszynie Zachodnim, czyli Czeskim Cieszynie, zakończyły swój udział w wojnie). W towarzyszącej mapie legendzie podano wiele nieznanych dotąd faktów z okresu II wojny światowej, zwłaszcza dotyczących okresu walk frontowych 1945 roku. Tylko od początku lutego do końca marca piloci myśliwców radzieckiej 8 Armii Lotniczej zgłosili ok. 40 zwycięstw nad samolotami niemieckimi, z czego połowa zgłoszonych zestrzeleń przypada na teren naszego Śląska Cieszyńskiego.

Miłośników historii (nie tylko lotnictwa), zainteresowanych poznaniem bliższych szczegółów wspomnianych wydarzeń, zapraszamy gorąco na wystawę w Muzeum 4 PSP w Cieszynie!

źródło: http://www.308.cieszyn.pl/